Ruhsal Travma Belirtileri ve Tedavisi

Ruhsal Travma

Ruhsal travma, kişinin yaşam bütünlüğünü fiziksel ve duygusal olarak tehdit eden, dehşet, korku, çaresizlik, utanç gibi yoğun duygulara neden olan olaylar ve durumlarla ilgilidir. Bu tür travmalar kişinin duygusal çöküntüsüne ve psikolojik dengelerinin bozulmasına yol açabilir. Taciz, tecavüz, gasp olayları, çocukluktan beri gelen sevgisizlik, doğal afetler, trafik kazaları, ölüm ve intihar, savaş gibi olaylar ruhsal travma kapsamına girmektedir. İnsanlar genellikle bilineni bilinmeyene tercih eder. Yani, gelecekteki olayları düşünme, kontrol etme ve bu olaylarla başa çıkma isteği, insanların tercih ettiği düşüncelerdir. Travma olayları sonrasında, kişi kontrol ve düşünme mekanizmalarını doğru şekilde kullanamaz hale gelebilir. Kişinin hayatında ani olarak gelişen olaylar, duygu-durum bozukluklarına neden olabilir. Ruhsal travma öncesinde akut stres bozukluğu ve travma sonrasında travma sonrası stres bozukluğu ortaya çıkmaktadır.

Ruhsal Travmaya Neden Olan Olaylar

Özellikle toplumumuz içinde oldukça yaygın olan ruhsal travmalar şunlardır:

Deprem, sel gibi doğal afetler
Savaş
Kitlesel göçler
Cinsel veya fiziksel saldırıya uğrama
Çocukluk çağında taciz ve tecavüze uğrama
İşkence, tutsaklık
Trafik kazaları, beklenmeyen ölümler
Yaralanmalar
Aldatılma ve boşanma
Çocukluktan beri aşağılanma

Kişi bu travmatik olayları doğrudan yaşayabilir, olaya tanık olabilir veya bunun haberini alıp etkilenebilir. Ancak bu olayı yaşayan kişilerde daha kötü sonuçlar doğurabilir.

Ruhsal Travma Sonrası Ortaya Çıkabilecek Belirtiler

Kişi istem dışı bir şekilde olayı tekrar tekrar anımsayabilir, kendini bu olayı düşünmekten alıkoyamaz ve rüyalarında bu olayı görebilir. Kişi bu olayı bazen bir nesne, bazen bir cümle, bazen de bir görüntü ile travmanın tetiklenmesi sonucu ortaya çıkar. Bu anlarda kişi stresli, sinirli ve çaresizmiş gibi hissedebilir.
Ruhsal travmaya neden olan olayın getirdiği acı ve ıstırabı yok etmek için sürekli kaçmaya çalışır. Olayı hatırlatan konuşmalardan, nesnelerden ve görüntülerden sürekli kaçınmak ister. Örneğin, Marmara depremini yaşayan bir kişi olay gece olduğu için karanlıktan korkma ve karanlıktan kaçma gibi durumlara sahip olabilir.
Ruhsal travmaya maruz kalan kişiler özellikle uyku sürdürmekte ve uykuya dalmakta çok zorlanır. Kabuslar gördüğünü söyleyerek uyanır ve irkilme belirtileri gösterir. Travma sonrası herkeste travma sonrası stres bozukluğu görülmeyebilir. Bu, kişinin olayı nasıl algıladığı ve olaya nasıl bir bakış açısıyla baktığıyla ilgilidir. Ayrıca kaygılı kişilik yapısı, daha önce yaşanan anksiyete bozuklukları, olumsuz yaşam gibi etkenler, travma olayına maruz kalma sonrası travma sonrası stres bozukluğuna neden olabilir.
Travmatik olaylar sonrası kişi düşüncelerinin bastırılması için bazı yollar deneyebilir. Ancak bu yollar kişinin sıkıntısını artırmaya neden olabilir.
Beyin aslında bu olayları sık sık düşünerek yeniden işlemlemeye çalışır. Bu olayların yaşatılması beynin bir uyarısı olarak görülebilir. Aslında kişi bu olaylardan kaçınmaya çalışarak tedaviden kaçmaktadır. Kişi düşünmemeye çalışarak beynin bu olayı işlemesine izin vermez.

Ruhsal Travma Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi için genellikle kişiler zamana bırakmayı tercih eder. Ancak kimi ruhsal travma sonucu zaman pek de ilaç olmayabilir. Kişi unutmaya çalıştıkça daha çok olayı hatırlar. Kişi geçmişte yaşadığı olayı ilk başlarda pek önemsemez. Ancak daha sonra bir nesne ile bu travma tetiklenebilir. Örneğin, kişi geçmişinde bir cinsel taciz yaşamış ise bu gelecekte bir cinsel işlev sorunu olarak tekrar yaşanabilir. Ayrıca ruhsal travma sonrası sosyal destek de oldukça önemlidir. Kişinin güven duygusunun sağlanması, kişiye yalnız olmadığını göstermek oldukça önemlidir.

Ayrıca kişide travma sonrası stres bozukluğu da çok şiddetli şekilde görülebilir. Kişide güven ve stres bozukluğu oluşur. Bu gibi durumlarda eğer travma uzun bir süre devam ediyorsa kişi psikolojik destek almalıdır. Bazı terapi yöntemleri ve depresyon ilaçları ile terapi uygulanabilir. EMDR (Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) ve bilinçaltı psikoterapi yöntemleri ile tedavi uygulanır. Bu tedavilerde amaç, kişinin travma ile başa çıkmasını sağlamaktır.