| Göğüs travmaları, travmatoloji açısından oldukça önemli bir vaka olup, delici nitelikteki cisimlerle veya künt travma sonucu meydana gelmektedir. Travma kelime anlamı olarak, dıştan mekanik bir etki sonucuyla oluşan ve bir organın ya da bir dokunun yapısını ya da şeklini bozan lokal yara anlamına gelir. Göğüs bölgesinde yaralanma meydana geldiğinde kişiyi hayati tehlikeye sokacak damar yaralanması ve iç organlar nedeniyle kanamalar, pnomotoraks, hemotoraks, hemoperikardium oluşabilir. Kesici ve delici alet, mermi çekirdeği, bomba şarapneli ve saçma tanesi gibi göğse dışarıdan müdahale şeklinde olan cisimlerle oluşan göğüs bölgesindeki travmalar aynı zamanda künt travmalar neticesinde meydana gelen kapalı göğüs travmaları şeklinde de olabilmektedir.
Göğüs Travmalarının Türleri
Açık Göğüs Travmaları
Açık göğüs travmalarında göğüs dışından göğüs içine giren cisim yüzünden göğüs duvarının bütünlüğü dejenere olur. Bu durumda göğüs boşluğu ile dış ortam birleşmiş olur. Bu birleştirmenin dış etki nedeniyle meydana gelmesi travmaya neden olan cismin niceliğine göre kıkırdak dokular, kalp, kostalar, interkostal damarlar yaralanabilir. Kalp travmalarında iç kanama olabilir ve perikarttaki delik küçükse perikardiak tamponat neticesinde ölüm meydana gelir. Ateşli silah yaralanmalarında ise merminin enerjisi aşırı yüksek ise kalp içindeki kanın hidrostatik basıncı tüm bölgeye eşit olarak yayılmasıyla kalp tamamen parçalanabilir.
Kapalı Göğüs Travmaları
Kapalı göğüs travmalarından bahsedilmek için dış ortam ile göğüs iç ortamının temasını oluşturan bir yaralanmanın söz konusu olmaması gerekir. Bu tür travmalarda göğüs iç organlarında yaralanma olabilir. Kapalı göğüs travmaları göğse direk etkiyle veya indirek etkiyle olabilir.
Kapalı Göğüs Travmalarının Türleri
A) Kot ve Sternum Kırıkları
Kotlar çeşitli yollardan kırılabilir. Bu durum şu hallerde gerçekleşebilir:- Bölgesel bir kuvvetin direk müdahalesi ile
- Kuvvetin direk etkidiği bölgede
- İndirek olarak kuvvet etkisi ile değişik noktalardan kırılabilir.
Direk etki sonucu oluşan kot kırıklarında bir veya birden fazla kot kırılır. Etki eden kuvvetin etki gücü yüksek olması halinde ise kırık kot uçları iç tarafa yönelerek AC, kalp ve büyük damar travmasına yol açar. Genel itibari ile üst kot kırıkları göğüs damarları, alt kot kırıkları ise diyaframa ve batın organlarının yara almasına neden olur.
B) Kalp Travmaları
Kalp ve büyük damarlarda yaralanma yaşandığında kapalı göğüs travması görülür. Aşırı derecede yüksek indirek travmalarda büyük damarlarda kopmalar gözlenir. Perikartta toplanan 300-500 cc kan ölüme sebebiyet teşkil eder.
C) Büyük Damar Travmaları
Büyük damar yaralanması travmalarında direk veya indirek her iki şekilde de kalbe giren ve kalpten çıkan büyük damarlar yara alabilir. Gerilme, hidrostatik basınç veya laserasyon nedeniyle indirek yaralanmalarda travma olmaktadır. Aort damarı en sık yaralanan damardır. Hikayeyi şöyle tanımlamak mümkündür: Göğse ön taraftan gelen lokal travma ile kalp arkaya doğru itilir. Aort bu esnada kalbe dahil olduğu çevrenin üzerinden transvers şekilde yırtılır. Bu durumla çok sık karşılaşılmaz. Özellikle kalbe giriş çıkış yapan büyük damarlar arasında nadiren görülür. Kalpten çıktığı yer, bunun biraz üstü ve arcus aort'unun başladığı yerde inen aort indirek travmalarda aortun en fazla zarar gördüğü yer olarak ifade edilir. Travma geçiren bu bölgenin bu şekilde lokalize olması bu alandaki ligamentlerin biyolojik yapısı ile ilişkilidir.
Travmatik asfiksi kapalı göğüs travmaları noktasında yüksek öneme sahip bir travmadır. Burada ortaya çıkan basınç artışı ile kapiller venlerde yırtıklar meydana gelmeye başlar. Boyunda, omuzlarda, yüzde, sırtta kısım kısım peteşial kanamalar gözlenir. Bu esnada konjuktiva ve beyin damarlarında da bu peteşial kanamalar görülür. Bu oluşumlar sonucu ortaya çıkan görünüme zenci başı görünümü adı verilir.
D) AC Travmaları
Künt göğüs travmalarında AC'de laserasyon ve kontüzyon olmak üzere lezyonlar oluşmaya başlayabilir. Herhangi bir AC travmaları en fazla hilus bölgesinde meydana gelir. Yüksekten düşme durumları veya yaralamalı trafik kazalarında AC hilus bölgesinden tamamen ayrılabilmektedir.
E) Diyafram Travmaları
Yırtıkların görülebileceği alanlardan biri de göğüs ve karını birbirinden ayıran diyafram kasıdır. Göğsün aşağı taraflarına gelen travmalarda kasın daralması nedeniyle laserasyonlar meydana gelebilir. Bu nedenle genellikle kot kırıkları ve iç organ rahatsızlıkları da ortaya çıkar.
Göğüs Travmalarının Belirtileri
Göğüs travmalarının belirtileri, travmanın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Öksürük ve kan tükürme
- Morluk ve şişlik
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı
Göğüs Travmalarının Tedavisi
Göğüs travmalarının tedavisi, travmanın türüne ve şiddetine göre değişir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:- İlaç tedavisi: Ağrı kesiciler, antibiyotikler ve diğer ilaçlar kullanılabilir.
- Cerrahi müdahale: Ciddi yaralanmalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
- Fizik tedavi: İyileşme sürecinde fizik tedavi ve rehabilitasyon önemlidir.
- Destekleyici tedavi: Oksijen tedavisi, sıvı tedavisi ve diğer destekleyici tedaviler uygulanabilir.
Sonuç
Göğüs travmaları, ciddi ve hayatı tehdit edici yaralanmalardır. Erken tanı ve uygun tedavi ile komplikasyonlar minimize edilebilir ve iyileşme süreci hızlandırılabilir. Herhangi bir göğüs travması belirtisi fark edildiğinde derhal tıbbi yardım alınmalıdır.
|
